Atatürk’ün Kalkınma Modeli (AKM):Günümüz Sanayisi İçin Kazanımlar♦İrfan KALAYCI♦
Atatürk’ün Kalkınma Modeli (AKM):
Günümüz Sanayisi İçin Kazanımlar♦
İrfan KALAYCI*
“İktisadi kalkınma; Türkiye’nin özgür, bağımsız, daima daha
güçlü, daima daha müreffeh Türkiye idealinin belkemiğidir.”
M.K.Atatürk
Özet
Atatürk’ün kalkınma modeli (AKM), bizzat, Atatürk’ün yaşarken adlandırdığı bir
model değildir. Onun ortaya koyduğu fikir ve eylemlere bakılarak şekillendirilmiş ve
adlandırılmış bir modeldir. Model, ideolojik ya da sınıfsal değil, ülkenin gerçek
ihtiyaçlarına uygun olarak ‘faydacı’ (pragmatik) ve batının aydınlanma felsefesine
ve refah standartlarına vurgu yapan, çağdaş ve demokratik bir anlayışın ürünüdür.
AKM devlete ekonomiye müdahale etme görevini verir. Devlet de, tam istihdamdan
para ve fiyat istikrarına, hakça gelir bölüşümünden dengeli dış ödemelere kadar
iktisat politikası amaçlarını gerçekleştirmeyi esas alır. Osmanlı’da Avrupa
düzeyinde bir sanayinin olmayışı ve sanayi teşvik yasalarının büyük ölçüdeki
başarısızlığı, AKM’nin iki tarihsel dayanağıdır. Bu nedenle sanayi sektörü ve
sanayileşme olgusu AKM’de “mihenk taşı” kabul edilir. AKM’nin iktisadi temelleri
İzmir İktisat Kongresi’nde (1923) atılmıştır. Kongrede vurgu yapılan devletçilik
sistemi ve 1930’lu yıllarda uygulanmasına karar verilen sanayi planları modeli
biçimlendiren temel referanslar olmuştur. 1929 Dünya İktisadi Krizi de, AKM’nin
devletçilik eksenine oturtulmasına katkıda bulunmuştur. AKM sayesinde, ulusal
sanayi ve sanayileşme çeşitli tarihsel kazanımlar elde etmiştir. Örneğin; kamu-özel
sektör dengesi, “süngü” yerine “saban”a geçiş, sanayi planlamacılığı, vb. Kısaca,
Cumhuriyet ekonomisinin “kalkınma saati”, sanayileşmeye göre ayarlanmıştır.
♦
Eskişehir Sanayi Odası’nın (ESO), Atatürk’ün doğumunun 125.yıldönümü anısına, üniversite öğretim
üyeleri arasında Türkiye çapında düzenlediği “Atatürk’ün kalkınma modeli içinde sanayinin yeri” konulu
bilimsel eser yarışmasında “birincilik” ödülünü almış ve gözden geçirilmiş olan makale. (Yazar,
makalenin -15/12/2008 tarih ve 3/26.1-2740 sayılı yazısıyla- yayımlanmasına izin veren ESO’ya teşekkür
eder. )
Makalenin Devamı için TIKLA
0 yorum